Αυτές που γίναν ένα με τη γη

Εξήντα οχτώ Ηπειρώτισσες
διηγούνται τη ζωή τους

Για τον αναγνώστη !

Το βιβλίο περιλαμβάνει 68 λαϊκά αυτοβιογραφικά, αφηγήσεις γυναικών της Ηπείρου, για ένα διάστημα μισού αιώνα περίπου. Οι αφηγήσεις δόθηκαν από το 2004 έως το 2006 και περιέχουν μαρτυρίες για τον τρόπο που οι άνθρωποι γεννιόνταν, παντρεύονταν, τρέφονταν, πέθαιναν και ζούσαν τις δύσκολες μέρες της ειρήνης και του πολέμου.

Πόσο δύσκολο ήταν για μένα να μεταφέρω "τεχνικά" στο χαρτί αυτά που μου είπαν, όπως ακριβώς μου τα είπαν, χωρίς ν' αλλοιωθεί ο λόγος τους! Πόσο δύσκολο είναι ο ζωντανός ο λόγος να γραφτεί έτσι που να μπορεί να αναπαραχθεί ο ίδιος κι απαράλλαχτος...

Μεγάλες προτάσεις ή μικρές; κοφτές; Κόμμα, τελεία ή τίποτα; Ή μήπως άνω τελεία; Ερωτηματικό, θαυμαστικό ή σκέτη τελεία; Θα πείτε, όπως σου τάλεγαν δεν τάγραφες; Ναι! αυτό πάλευα, αυτό είχα συνέχεια στο νού μου. Εύκολο να το λες, δύσκολο να  το κάνεις.

Ο κανόνας μου ήταν: "Ακούω τη γυναίκα να μιλάει. Κι έτσι γράφω".  Στ' αυτιά μου ηχούσε συνέχεια η φωνή τους -ακόμα και τώρα! Πόσο τα κατάφερα; Ελπίζω δεν τις πρόδωσα.

Είχα ν' αντιπαλέψω και τους επίσημους κανόνες ορθογραφίας! Ο κυριότερος ο μη τονισμός των μονοσύλλαβων. Όμως συχνά όλο το βάρος μιας φράσης έπεφτε σ' ένα μονοσύλλαβο 'και', σ' ένα μονοσύλλαβο 'τι'. Προτίμησα να προδώσω τον κανόνα. Όχι τη γυναίκα.

Από το στόμα των αφηγητριών

• Τρεις νύχτες του Δεκεμβρίου να κάτσουμε εδώ δεν τελειώνουν αυτά...
  Και με πάντρεψαν. Ούτε στήθος, ούτε τα ρούχα μου είχα ακόμη!
• Μόλις τελείωσα το Δημοτικό, άρχισα και το όργωμα. Μου άρεσε. Αν μ' έβλεπες να κάνω χωράφι! Πέταγα.
• Με τα πόδια και ξυπόλυτες. Τα παπούτσια στο χέρι για να μην χαλάσουν.
• Και αρχίσαμε με την σειρά από σπίτι σε σπίτι να θάβουμε τους νεκρούς.
• Το δρεπάνι για το θέρο τόχα πάντα δεμένο στη μέση μου για να μην το χάνω.
• Α, παλιόγρια! μου λεν. Έρχονται μπάμ-μπούμ, έχετε λίρες, έχετε λίρες... Καταστραφήκαμαν.
• Με την πεθερά μου ήμασταν φίλες, σαν μάνα με κόρη.
• Είχε την οχιά στη γλώσσα μέχρι να πεθάνει.
  
• Το πιο ωραίο ήταν ο ξέφλος. Φαγητά, τραγούδια, χοροί. Αξέχαστες βραδιές!
• Τώρα οι νέοι δε χορεύουν, δεν τραγουδάνε με το στόμα. Άλλοι λεν τραγούδια γι' αυτούς...
• Έβαλε τα χέρια μέσα η μαμή κι ανακάτευε.
• Η μάνα φοβόταν μήπως μείνω έγκυος και μας ζητήσουν προίκα παραπάνω!
• Κάθε χρόνο που ερχόταν έπιανε και από ένα παιδί.
• Πέθανε κι η γιαγιά. Ένα χρόνο τώρα είμ' ελεύθερη.
• Γιαγιά, φέρε ένα μαξιλάρι να βάλω στο κεφάλι του μπαμπά γιατί πέθανε.
• Για την αγρότισσα, που απ' αυτήν τρώνε ψωμί, κανένας δεν ασχολείται.

Μεταφορά στη σκηνή

Αποσπάσματα από το βιβλίο έχουν γίνει θεατρικές παραστάσεις που έχουν παρουσιαστεί σε πολλές πόλεις της Ελλάδας:

• "Την αγαπήσαμαν και μεις"- Θεατρικό από το Θεατρικό Εργαστήρι Πρέβεζας
• "Γυναίκες που γίναν ένα με τη γη"- Θεατρικό από την Εταιρεία Τέχνης Βιολέττα, με έδρα τα Χανιά.
• "Την αγαπήσαμαν και μεις"- Θεατρικό από το 6ο Δημοτικό σχολείο Πρέβεζας

Σχετικά...

• Παρουσίαση του βιβλίου... Έγραψαν για το βιβλίο... Θεατρική παράσταση με βάση το βιβλίο... Αφηγήσεις από το βιβλίο...
• "Εξομολογήσεις γυναικών" άρθρο του Κωστή Παπαγιώργη στο Lifo
• «Την αγαπήσαμαν… όλοι»! Άρθρο για τη θεατρική παράσταση "Την αγαπήσαμαν και μεις" του Θεατρικού Εργαστηρίου Πρέβεζας. Από το ipiros.gr
• “Γυναίκες που ’γιναν ένα με τη γη”. Άρθρα για τη θεατρική παράσταση από την Εταιρεία Τέχνης Βιολέτα στα Χανιά. Των Αγγελική Καραθανάση και Αντώνη Περαντωνάκη
• Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Δωδώνη, 2007 (1η έκδοση), 2007 (2η έκδοση), 2008 (3η έκδοση). 420 σελίδες. ISBN 978-960-385-442-5 (το βιβλίο στη σελίδα του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου)

Το βιβλίο έχει εξαντληθεί και δε θα το βρείτε στα βιβλιοπωλεία.