Παρασκευή 18 Μαΐου 2018

Το τέλος της ζωής είναι συνέχεια της ίδιας της ζωής

Ανταπόκριση από το 2ο Διεπιστημονικό Συμπόσιο "Πότε Πρέπει να Πεθαίνομε; (ΠΠΠ)" που έγινε στο Κολυμπάρι Χανίων


Δημοσιεύθηκε στον Ηπειρωτικό Αγώνα 02/05/2018

Ευθανασία, λέξη ελληνική, σημαίνει καλός θάνατος. Τι σημαίνει όμως καλός θάνατος; Και πότε έρχεται; Για τους πιστούς με το κάλεσμα του Θεού. Γι’ αυτούς που δεν πιστεύουν με το κάλεσμα της Φύσης. Και στις δυο περιπτώσεις θάνατος καλός, θάνατος ειρηνικός και ήρεμος στο σπίτι, ανάμεσα σε πρόσωπα αγαπημένα. Έτσι γινόταν επί αιώνες. Πριν τη ανάπτυξη της τεχνολογίας και την εξέλιξη της επιστήμης.


Πού πεθαίνουν σήμερα, τις περισσότερες φορές, οι άνθρωποι; Σε κάποιο κρεβάτι νοσοκομείου ή στην εντατική ανάμεσα σε ξένους και απρόσωπους, ανάμεσα σε σωληνάκια και μηχανήματα. Χωρίς ένα χέρι να χαϊδεύει το μέτωπό τους, χωρίς λόγια αγάπης και παρηγοριάς.

Ποιός ορίζει το πώς και το πότε; Με τα σημερινά δεδομένα, εάν δεν δόθηκε στον ίδιο η ευκαιρία να αποφασίσει, τον λόγο τον έχει ο γιατρός και ο συγγενής. Ο γιατρός επικαλούμενος τον όρκο του Ιπποκράτη, και ο συγγενής το “έκανα το καλύτερο για τον άνθρωπό μου”. Έτσι έχουν ήσυχη την συνείδησή τους όλοι. Κι ο ετοιμοθάνατος υποφέρει τα πάνδεινα για μια βδομάδα, ή για μερικούς μήνες “ζωής”. Ποιάς ζωής; Ο άνθρωπος θέλει, και πρέπει, να πεθάνει όπως έζησε. Με σεβασμό και αξιοπρέπεια!

Ήταν το δεύτερο συμπόσιο «Πότε Πρέπει να Πεθαίνομε; (ΠΠΠ)» με τον τίτλο «Η ζωή πριν τον θάνατο: ευ ζην και ευ θνήσκειν», που, υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου, φιλοξενήθηκε από την Ορθόδοξο Ακαδημία Κρήτης στην όμορφη γωνιά του Κολυμπαρίου Χανίων Κρήτης από 29 Μαρτίου απόγευμα μέχρι 1 Απριλίου μεσημέρι. Το πρώτο έγινε στα Γιάννενα πριν ένα χρόνο (28-30 Απριλίου 2017). 
Συνδιοργανωτές τού δεύτερου: Ορθόδοξος Ακαδημία Κρήτης, Σχολή Επιστημών Υγείας ΠανεπιστημίουΚρήτης, Εργαστήριο Βιοηθικής Πανεπιστημίου Κρήτης, Σχολή Επιστημών Υγείας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Τομέας Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας Κρήτης, Τμήμα Φιλοσοφίας Πανεπιστημίου Πατρών, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας.

Το καλωσόρισμα έγινε από τον Δρ Κωνσταντίνο Ζορμπά, Γενικό διευθυντή της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης. Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ Βαρθολομαίου Α´ διάβασε ο εκπρόσωπός του επίσκοπος Χριστουπόλεως κ. Μακάριος. Απηύθυνε χαιρετισμό και ο μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου κ. Αμφιλόχιος.

Ήταν ένα διεπιστημονικό συμπόσιο με ομιλητές πολλών και διαφορετικών ειδικοτήτων: Φιλόσοφοι, βιολόγοι, γιατροί, ψυχίατροι, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, θεολόγοι, νοσηλευτές, φυσικοθεραπευτές, φοιτητές, δημοσιογράφοι, συγγραφείς, ποιητές. Τα θέματα πολλά, πάρα πολλά και ποικίλα. Μεταξύ άλλων: 
  • Γιατί η εκκλησία δεν μπορεί να μην προμαχεί υπέρ της ευθανασίας. 
  • Εστιάζοντας την προσοχή μας στην επικοινωνία με τον ασθενή, που συχνά δεν το διδάσκουμε και δεν το ερευνούμε. 
  • Ο ιατρός και το ευ ζην πριν το τέλος. 
  • Όγκοι εγκεφάλου: «δικαίωμα στη ζωή δεν σημαίνει υποχρέωση να υποφέρεις». 
  • Ευθανασία: έγκλημα ή ανακούφιση; Ο ρόλος της ανακουφιστικής φροντίδας. 
  • Η ζωή πριν το θάνατο και η αντιμετώπιση του πένθους. 
  • Ευθανασία: ανάγκη ή επιλογή; 
  • Ηθικά διλήμματα: ο τερματισμός μιας ανώδυνης ζωής. 
  • Ευθανασία: νομοθετικά πρότυπα. 
  • Τι μας λέγει το φαινόμενο της εξέλιξης της ζωής για το ευ ζην και το ευ θνήσκειν; 
  • Νομικά ζητήματα στην μονάδα εντατικής θεραπείας. 
  • Ευθανασία: μια Καντιανή προσέγγιση. 
  • Ευ-θνήσκειν: «δικαίωμα» στον καλό θάνατο ή θωράκιση της αξιοπρεπούς ζωής; 
  • Το δικαίωμα στο θάνατο και ο ασθενής σε κώμα. 
  • Πριν το «ευ θνήσκειν», η ποιότητα ζωής: δεδομένα και προκλήσεις σε δύσκολους καιρούς. 
  • Ευ θνήσκειν: προς μια κανονικοποίηση του θανάτου. 
  • Προγενέστερες οδηγίες και ευθανασία. 
  • Η ηθική σημασία του ευ ζην και του ευ θνήσκειν. 
  • Παθητική ευθανασία και το δικαίωμα στο θάνατο. 
  • Από το δικαίωμα στον θάνατο στον ευθανασιακό φονταμενταλισμό. 
  • Ευ ζην πριν από την γέννηση, προϋπόθεση και του ευ ζην και του ευ θνήσκειν. 
  • Και πολλά ακόμα.

Σταχυολογούμε φράσεις από τις ομιλίες:

  • «Το τέλος της ζωής είναι συνέχεια της ίδιας της ζωής. Το πρόσωπο του θανάτου έχει αλλάξει μορφή, έχει ιατρικοποιηθεί, ο θάνατος συμβαίνει πια ή σε κάποιο ίδρυμα ή σε μονάδες εντατικής θεραπείας.»
  • «Τι θέλουν, τι φοβούνται οι άρρωστοι με χρόνια νοσήματα; Ηρεμία, συναισθηματική πλαισίωση από δικούς τους ανθρώπους, χρόνο να τακτοποιήσουν τις εκκρεμότητες, έχουν το φόβο ότι θα γίνουν βάρος στην οικογένεια. Θέλουν οι αξίες τους να καθοδηγήσουν τις επιλογές, όχι τα μηχανήματα.»
  • «Μάθε να μιλάς με τον ασθενή, μίλησέ του, δώσε του λίγο χρόνο να σου πει για την δική του λύπη, την δική του χαρά, τον πόνο του, συμπόνεσέ τον. Εμείς οι γιατροί επιφέρουμε κακώς ζειν και κακώς θνήσκειν στο όνομα των όρων και των νόμων. Ποιός βοηθάει τον άνθρωπο να χειριστεί το τέλος της ζωής του; Οι γιατροί; Οι συγγενείς; Το κοινωνικό περιβάλλον; Είναι εχθρός του κάθε ανθρώπου ο θάνατος, πόσο έτοιμος είναι να εξοικειωθεί ο καθένας μας;»
  • «Πότε, πού, πώς, με ποιόν, και ποιός θα το αποφασίσει. Το πιο αρμόδιο πρόσωπο για να απαντήσει στα ερωτήματα αυτά είναι ο καθένας για τον εαυτό του. Και μάλιστα γραπτά όταν έχει τα λογικά του. Ο γιατρός είναι σημαντικό πρόσωπο, αλλά δεν μπορεί να αποφασίσει αυτός για κάποιον τρίτον, για τον άρρωστο, παρά μόνο για τον ίδιο του τον εαυτό.»

Ευθανασία στα ελληνικά σημαίνει καλός θάνατος. Οι ξένοι αλλά και οι Έλληνες το μεταφράζουν ως ενεργητική παρέμβαση στην ζωή του ανθρώπου. Πολυσυζητήθηκε και αυτό το θέμα στο συμπόσιο, για το πόσο ηθικό είναι ή όχι, για τους νόμους που υπάρχουν στη χώρα μας και αλλού όπως και τα σχετικά με την παθητική ευθανασία. Στο επίκεντρο των συζητήσεων ήταν και η ανακουφιστική φροντίδα που στην χώρα μας είναι πολύ περιορισμένη.

Προβληματισμός και απόψεις. Ίδιες αλλά και διαφορετικές, όμως μπήκαν τα θεμέλια για μια γόνιμη συζήτηση, διεπιστημονική. Γόνιμο και πλούσιο σε ιδέες το συμπόσιο. Όπως ειπώθηκε στο κλείσιμο, «Γύρω από το νόημα της ζωής και το θάνατο, είδαμε τον θάνατο από την σκοπιά της ζωής.» Το κλειδί, όμως, είναι πώς θα φτάσει στην κοινωνία, γιατί η κοινωνία είναι ο μοχλός που θα απαιτήσει και θα επιφέρει τις αλλαγές σε όλα τα επίπεδα.

Το συμπόσιο έκλεισε ο κ. Κωνσταντίνος Ζορμπάς, Δρ Θεολογίας, Δρ Κοινωνιολογίας, Γενικός Διευθυντής της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης. Ευχαρίστησε, μεταξύ άλλων, θερμά όλους όσους με τον ένα ή τον άλλο τρόπο βοήθησαν στην πραγματοποίηση αυτού του Συμποσίου. Τόνισε τη βαρύτητά του και με το γεγονός ότι το αγκάλιασε ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθλομαίος, πράγμα που φανερώνει την ευαισθησία και την συνεχή μέριμνα της Μητρός Εκκλησίας για τα υπαρξιακά ζητήματα που ταλανίζουν τον σύγχρονο κόσμο. Η μεγάλη προσέλευση, κυρίως νέων και φοιτητών, επιβεβαιώνει το γεγονός ότι ο θάνατος θα αποτελεί πάντα ένα μεγάλο ερωτηματικό για τον άνθρωπο.
     «Υπάρχει, τόνισε, μια κοσμική αντίληψη περί ευθανασίας, η οποία τείνει να κυριαρχήσει τα τελευταία χρόνια, και μάλιστα με φονταμενταλιστικό τρόπο, στο όνομα των ατομικών δικαιωμάτων, λόγω και της ανάπτυξης της τεχνολογίας, της εξέλιξης της ιατρικής επιστήμης, της χρήσης των νέων ιατρικών μέσων που παρατείνουν τον θάνατο επιφέροντας όμως ταλαιπωρία στον ασθενή. Έτσι προκύπτει το ερώτημα, μήπως πρέπει να διευκολυνθεί ο ασθενής για να οδηγηθεί στον θάνατο; Πιστεύω όμως ότι από τη στιγμή που όλοι μιλούμε για την ιερότητα της ζωής δεν μπορούμε να πούμε σε κάποιον "σε τελειώνω για να ανακουφιστείς". Ως αντίδοτο στην ευθανασία προτείνουμε την ανακουφιστική φροντίδα (hospices), η οποία πρέπει να φέρει ένα σύνολο εθελοντικών πράξεων που θα μπορέσουν να δώσουν νόημα και στους ίδιους και στους πάσχοντες. Η ζωή είναι ένα ευλογημένο δώρο και ως Ορθόδοξοι προσευχόμαστε να είναι «χριστιανά τα τέλη της ζωής ημών, ανώδυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά, και καλήν απολογίαν, την επί του φοβερού του βήματος του Χριστού». Αυτή η μνήμη και η ευχή μου προς όλους.»

Επιβεβαιώθηκε ότι το επόμενο (3ο) συμπόσιο «Πότε Πρέπει να Πεθαίνομε; (ΠΠΠ)» θα πραγματοποιηθεί στην Πάτρα. Και αποφασίστηκε το μεθεπόμενο (το 4ο) να γίνει στην Αθήνα και το 5ο στη Θεσσαλονίκη.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου