Ναι, είμαι στρατευμένος. Γιατί θα βόλευε το σύστημα να μην είμαι.
«Γεννήθηκα και μεγάλωσα στα Γιάννενα. Ο πατέρας μου Κλεάνθης ήταν τηλεγραφητής και απ’ το Μέτσοβο. Η μητέρα μου, Πελαγία, μοδίστρα και Γιαννιώτισα• και μια απ’ τις τρεις κόρες ενός απ’ τούς πρώτους κομμουνιστές της πόλης μας, του τσαγκάρη μπάρμπα-Γούσια Μπαμπούρη, σύντροφου και φίλου του γιατρού των φτωχών, του περίφημου Νικολάου Σκοπούλη. Αυτές οι λίγες αράδες διαμόρφωσαν και τους χαρακτήρες του αδερφού μου Δημήτρη Ρόκου και τον δικό μου.
Το 1961 κατεβήκαμε στην Αθήνα, με παρότρυνση του ξεχωριστού καθηγητή των Γαλλικών στη Ζωσιμαία Σχολή και του καθηγητή των Καλλιτεχνικών σπουδαίου γλύπτη Παύλου Βρέλλη, για σπουδές στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Από τότε αισθανόμουν την ανάγκη όλο να ξαναγυρίζω και ν’ απολογούμαι στον Θεό Μιτσικέλι και στη Θεά Παμβώτιδα για την πορεία μου στα χρόνια που όλο και πιο γρήγορα τρέχαν μακρυά.»
Πάνε πολλά χρόνια που γνώρισα τον σεμνό αυτόν καλλιτέχνη, τον Κυριάκο Ρόκο, τον συμπατριώτη μας. Κι όταν μου δίνεται η ευκαιρία, παρακολουθώ το έργο του από κοντά. Τον είπανε συνεχιστή του μεγάλου Γιαννούλη Χαλεπά, θεωρείται από τους σπουδαίους της πατρίδας μας, με βραβεία και διακρίσεις. Όμως εκείνο που τον ξεχωρίζει είναι το θάρρος της γνώμης του και το να λέει τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη.
Με μεγάλη χαρά αποδέχτηκε την πρόσκλησή μου «να κάνουμε μια κουβέντα».
«Ποτέ δεν ξέρεις αν εσύ σκαλίζεις την πέτρα ή εκείνη σκαλίζει την ψυχή σου», έχετε πει. Μπορεί να συμβεί αυτό, κύριε Ρόκο;
Θυμάμαι ήταν το 1996 στο Συμπόσιο Γλυπτικής, στις όχθες της λίμνης, που ένιωσα ότι... η πέτρα ήταν που σκάλιζε την ψυχή μου, απελευθερώνοντας ουσίες και μυρωδιές που εκ των υστέρων γίνονταν λέξεις στα μάτια των ολίγων εραστών της Τέχνης, συνειδητών και μη...
Κύριε Ρόκο, σας γνωρίζουμε σαν γλύπτη. Η έκθεσή σας εδώ στην πόλη μας, τα Γιάννενα, περιλαμβάνει εξήντα δύο σχέδια με μελάνι σε χαρτί. Είναι προσχέδια γλυπτών σας;
Όχι. Τα σχέδιά μου δεν είναι προσχέδια γλυπτών. Είναι αυτόνομα και αυτοδύναμα για να εξιστορούν όσα δε χωράει ο νους μας. Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι δεν μπορεί να υπάρξει κάποιος σαν γλύπτης όταν δεν κατέχει και δεν ασκείται στο υπέροχο δώρο του Θεού, το Σχέδιο. Πιστεύω πως, όταν κοντεύεις να το κατακτήσεις, νιώθεις σαν να ’χεις βρει τον τρόπο να λες όσα δεν σ’ αφήνει ο χρόνος να τα πεις σκαλίζοντας τον βράχο.Τα εξήντα δύο αυτά σχέδια είναι προσφορά μου στο Ίδρυμα Γκανή, που έκανα πριν δυο χρόνια, και τα εκθέτουν τώρα στο Λαογραφικό Μουσείο Κ. Φρόντζου, και τους ευχαριστώ για την τιμή που μου κάναν.
Τα σχέδια αυτά είναι ένα μέρος του ταξιδιού μου –και ταξιδιού σας...
... και τα μάτια; Αχ αυτά τα μάτια! Σκοπεύουν κατευθείαν στην ψυχή. Μήπως δημιουργούν και ενοχές;
Άμεσες απαντήσεις ψυχής, σ’ ερωτήματα ωμά, που σε κοιτάν κατάματα και που δεν μπορείς να ξεφύγεις. Μπορείς να ξεφύγεις απ’ το βλέμμα σου στον καθρέφτη; Όμως, σημασία έχει να αισθάνεσαι την ανάγκη να θέλεις να μιλήσεις.
Πόσο θα ‘θελα να ξέρω τι έχετε τοποθετήσει στου κάθε σκίτσου τη... σκέψη. Μήπως το καθένα έχει την δική του ιστορία;
Άλλες φορές αισθάνομαι σαν πολεμικός ανταποκριτής γεγονότων κοντινών μας, και άλλες σαν υμνωδός υπέροχων ονειρικών στιγμών. Ταυτόχρονα ανιχνευτής ξεχασμένων συναισθημάτων, που μπορεί και να δημιουργούν, άθελά μου, και ενοχές στον θεατή...
Λέτε κάπου «Η τέχνη είναι στάση ζωής». Θα μπορούσε και η ζωή να είναι τέχνη;
Κι εμείς και η ζωή μας είμαστε μια πινελιά σ’ ένα ανεπανάληπτο έργο Τέχνης που διαρκώς χρειάζεται συντήρηση, αν μας ενδιαφέρει να υπάρχουμε.
Είναι σήμερα η Τέχνη δίπλα στους πολλούς;
Ναι, είναι δίπλα στους πολλούς. Μονάχα που οι πολλοί δεν μάθαν να το καταλαβαίνουν. Τα τελευταία χρόνια, δυστυχώς, όλα δείχνουν ότι η Τέχνη περιττεύει. Κι όμως, είναι η περίοδος που ο καλλιτέχνης είναι κοντά στον άνθρωπο και δημιουργεί για το τώρα και τις μελλούμενες γενιές.
Μπορεί η Τέχνη να επηρεάσει την πολιτική; Μπορεί η Τέχνη να αλλάξει τον κόσμο;
Η Τέχνη ήταν και είναι μια βόμβα στα χέρια των εξουσιαστών. Γνωρίζουν τα ψυχικά δώρα που χαρίζει η Τέχνη στον άνθρωπο και τον κάνει επικίνδυνο γι’ αυτούς. Μόνη λύση η διάλυσή της. Με πονηρά συνθήματα όμως, όπως «όλα είναι Τέχνη», «όλοι είμαστε καλλιτέχνες», «μουτζουρώστε τοίχους»...
Νοιάζονται οι πολιτικοί και η πολιτική της χώρας μας για την Τέχνη, για τους καλλιτέχνες της;
Τι δείχνει; Όταν 5.500 εικαστικοί, μέλη του Καλλιτεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, είναι από πάντα ανασφάλιστοι;
Θεωρείτε τον εαυτό σας στρατευμένο καλλιτέχνη;
Ναι, είμαι στρατευμένος. Γιατί θα βόλευε το σύστημα να μην είμαι. Θέλω να λέω τη σκάφη σκάφη και τα σύκα σύκα, όπως αισθάνομαι.
Είστε μια οικογένεια καλλιτεχνών. Όχι και τόσο συνηθισμένο...
Πράγματι. Οι τέσσερις στους τέσσερις είμαστε εικαστικοί. Η συμβία μου, Ρουμπίνα Σαρελάκου, ζωγράφος και χαράκτρια• και οι δυο γιοί μας, Στέφανος Ρόκος και Δημήτρης Ρόκος, ζωγράφοι.
Φιλοτεχνήσατε και το μνημείο «Μνήμες και Χρέος» της ΕΡΤ. Παραγγελία ή της ψυχής σας αντίδωρο; Μη και αγανάκτηση;
Όχι, δεν ήταν παραγγελία. Μου ζήτησαν, ευγενέστατα, αν θα ‘θελα να προσφέρω κάποιο μικρό έργο μου, για να θυμίζει τη μέρα του «μαύρου στην ΕΡΤ», και, σαν Ηπειρώτης, το δέχτηκα με μεγάλη χαρά, γιατί ήμουν κι εγώ εκεί...
«Μέρες Πολυτεχνείου». Και μετά τόσα χρόνια, Τι; Είναι τόσα πολλά αυτά που περνάν απ’ το μυαλό μου! Και με τον τρόπο αυτό, εξακολουθώ να τιμώ τις μέρες εκείνες.
Info
ΤΗΝ έκθεση «62 σχέδια του Κυριάκου Ρόκου» παρουσιάζει το ίδρυμα «Ιωσήφ και Εσθήρ Γκανή» στον εκθεσιακό χώρο του Λαογραφικού Μουσείου «Κ. Φρόντζου» (Μιχ.Αγγέλου 42). Η έκθεση θα διαρκέσει έως την Πέμπτη 30 Νοεμβρίου και οι ώρες λειτουργίας θα είναι Τρίτη, Πέμπτη και Παρασκευή 9 το πρωί έως 2 το μεσημέρι και Δευτέρα
και Τετάρτη 9 το πρωί έως τις 2 το μεσημέρι και 5.30 το απόγευμα έως 8 το βράδυ.
Η συνέντευξη πρωτοδημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Ηπερωτικός Αγώνας την Τετάρτη, 29 Νοέμβρη 2017 (σύνδεσμος στο άρθρο).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου